Niet iedereen is hetzelfde. Toch is veel medische kennis nog altijd gebaseerd op het mannelijk lichaam. Daardoor worden signalen bij vrouwen soms niet herkend, of verkeerd begrepen. Neem een hartinfarct: waar mannen vaak pijn op de borst voelen, hebben vrouwen juist vaker klachten als vermoeidheid, misselijkheid of duizeligheid.
Gelukkig groeit het inzicht in de verschillen tussen vrouwen en mannen in klachtenpatroon, diagnose en behandeling. Wat kun jij als doktersassistent daarin betekenen? Meer dan je misschien denkt.
Op deze pagina vind je:
- Een praktische top 3 van wat jij kunt doen in de praktijk
- Een NVDA-podcastaflevering over vrouwspecifieke zorg
- Wist-je-datjes die je blik verruimen
- Boekentips en factsheets om verder te lezen
‘Hier kun je als doktersassistent vanaf morgen op letten’
Top 3 van em. prof. dr. Toine Lagro-Janssen
1. Urineweginfecties
De diagnose blaaskanker wordt bij (terugkerende) urineweginfecties bij vrouwen vaker gemist dan bij mannen.
Dit kun jij doen: let op bloed bij de urine en controleer de urine na behandeling.
2. Pijnbeleving en bijwerkingen
Vrouwen beleven pijn anders dan mannen en hebben vaker pijn. Ook melden vrouwen vaker bijwerkingen van medicijnen.
Dit kun jij doen: pijnklachten en bijwerkingen serieus nemen.
3. Plastabletten
Het gebruik van plastabletten levert voor de vrouw andere risico’s op, zoals te weinig natrium in het bloed (hyponatriëmie).
Dit kun jij doen: wees alert op signalen als slapheid, slaperigheid, hoofdpijn, verwardheid, vallen, concentratiegebrek. Bij een snel of groot natriumverlies kunnen zelfs epileptische aanvallen en bewusteloosheid ontstaan.
In deze aflevering van de NVDA podcast Is er ook een doktersassistent in de zaal? vertellen Janine en Noëlle waarom vrouwspecifieke zorg zo belangrijk is.
Podcast: Is er ook een doktersassistent in de zaal?
Wist je dat …
• bij vrouwen roken een extra risicofactor is op het krijgen van hart- en vaatziekten?
• een ongezonde leefstijl bij vrouwen, meer nog dan bij mannen, de kans vergroot op het krijgen van diabetes type2?
• migraine vaker voorkomt bij vrouwen dan bij mannen en dat er een relatie is met hart- en vaatziekten? Bij migraine met aura hebben vrouwen hebben zelfs 2,5 keer meer kans op het krijgen van een CVA dan mannen.
• artrosis van knie en heup bij (oudere) vrouwen vaker voorkomt dan bij mannen? Dat leidt tot pijn en beperkingen, wat van invloed kan zijn op zelfstandig blijven functioneren.
• de diagnose ADHD bij meisjes langer op zich laat wachten mede als gevolg van duidelijke genderverschillen? Jongetjes kunnen opvallend en storend gedrag vertonen, meisjes worden rustig, onopvallend en dromerig.
• vrouwen 1,5 keer zoveel bijwerkingen hebben van geneesmiddelen dan mannen, mede doordat zij een ander afbreekmechanisme hebben. Door de bijwerkingen stoppen ze eerder met medicatie dan mannen.
Met dank aan em. prof. dr. Toine Lagro-Janssen.
Boekentips
Aanraders voor jezelf of jouw praktijk
- Gendersensitieve huisartsgeneeskunde, een handboek voor de praktijk (Toine Lagro-Janssen en Doreth Teunissen, BSL 2022)
- Sekse-en gendersensitieve geneeskunde (Prelum 2023)
- Diagnose: Vrouw (Women Inc, 2025)
- Ik ben geen man (Mirjam Kaijer, 2025)
- Het vrouwenhart (Janneke Wittekoek, 2023
- Wat elke vrouw moet weten (Pauline de Waal & Wilma Smit)
- Menoblues (Pauline de Waal & Wilma Smit)
Duik in de verschillen tussen mannen en vrouwen in de zorg
Ziektebeelden verschillen per geslacht — weet jij hoe? Ontdek het in deze factsheets. Speciaal gemaakt voor verschillende werkvelden zoals de huisartsenzorg en ziekenhuisafdelingen. Scroll naar beneden en download direct wat jij nodig hebt.